Eğer mesleki faaliyetleriniz kapsamında serbest meslek makbuzu düzenliyorsanız ve e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına geçiş yapmak istiyorsanız, aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
Bu adımları takip ederek, e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına geçiş yapabilir ve işlemlerinizi dijital ortamda daha verimli bir şekilde yönetebilirsiniz.
e-Serbest Meslek Makbuzlarının kullanımı, birçok avantaj sunar:
e-Serbest Meslek Makbuzu başvurusunu yapmak için şu adımları takip edebilirsiniz:
Serbest meslek erbapları, kişisel becerileriyle yaptıkları iş karşılığında tahsilat yaparken “Serbest Meslek Makbuzu” düzenlemek zorundadır. 01.02.2021 tarihinden itibaren, vergiden muaf olmayan tüm serbest meslek erbaplarının, işe başladıkları ayı izleyen 3. ayın sonuna kadar e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasını kullanmaları gerekmektedir.
Serbest meslek erbapları, kendi nam ve hesabına mesleklerini ifa eden kişilerdir ve şunları içerir: avukat, doktor, diş hekimi, veteriner, mimar, mühendis, muhasebeci, yazar, ressam, bestekar, kimyager, noter, öğretmen, artist, diyetisyen, youtuber, koç ve benzerleri. Ayrıca, serbest meslek erbaplarını bir araya getirip teşkilat kuranlar, serbest meslek kazancından hisse alanlar, dava vekilleri, müşavirler ve konser veren müzik sanatçıları da serbest meslek erbabı sayılır. Vergi Usul Kanunu’nun 155. maddesinde belirtilen şartları taşıyan bazı sağlık personeli, arzuhalci ve rehberler de bu kategoriye girer. Kolektif ve adi komandit şirketlerde ortaklar da serbest meslek erbabı olarak kabul edilir.
Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbaplarının tahsilat yapabilmeleri için düzenledikleri değerli bir belgedir. Elektronik ortamda düzenlenen ve aynı hukuki niteliklere sahip olan bu belgeler e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) olarak adlandırılır. TTProsoft’un e-Serbest Meslek Makbuzu uygulaması sayesinde, e-SMM’ler alıcının talebine göre elektronik ortamda veya kâğıt olarak Gelir İdaresi Daire Başkanlığı’na iletilebilir, elektronik ortamda muhafaza, ibraz ve raporlanabilir.
TTProsoft sisteminde, serbest meslek makbuzları net tutar, brüt tutar veya tahsil edilen tutar üzerinden düzenlenebilir. Örneğin, tahsil edilen tutar üzerinden hesaplama yapıldığında, sistem şu şekilde çalışır:
Stopaj Tutarı: %20
KDV Oranı: %18
Tahsil Edilen Tutar: 500 TL
Bu durumda, sistem net tutarı şu şekilde hesaplar:
Net Tutar Hesaplama:
KDV'li tutar hesaplanır: Net Tutar × (1 + KDV Oranı) = Brüt Tutar
Stopaj ve KDV oranları dikkate alınarak net tutar bulunur.
Tahsil edilen tutar üzerinden hesaplanan net tutar: 408,16 TL.
Bu hesaplama sayesinde, farklı tutar ayarları ile e-Serbest Meslek Makbuzları kolayca düzenlenebilir.
Faturalar, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. Ancak, serbest meslek makbuzları farklı bir düzenlemeye sahiptir. Serbest meslek makbuzlarında tahsilat esası geçerli olduğundan, makbuzun tahsilat yapıldığı anda düzenlenmesi zorunludur. Yani, ödeme alındığında hemen serbest meslek makbuzu düzenlenmelidir.
Serbest meslek makbuzu fatura yerine geçmemektedir.
e-Serbest Meslek Makbuzu’na geçiş yapan mükellefler, uygulamaya geçtiğinde kağıt makbuz kesemezler. Ancak, 509 sayılı Tebliğ'de bazı istisnalar belirtilmiştir. Elektronik belge düzenleme zorunluluğunun yerine getirilmediği bazı durumlarda kağıt olarak düzenlenmesine izin verilebilir:
Bu nedenlerle, kanunen düzenlenmesi gereken sürenin geçirilmemesi kaydıyla kağıt makbuz düzenlenmesinde özel usulsüzlük cezası kesilmez. Ancak mükelleften kaynaklanan diğer nedenlerle e-Belge olarak düzenlenmesi gereken belgelerin kağıt olarak düzenlenmesi yukarıdaki istisnalar kapsamında değerlendirilmez. Ayrıca, Kanunun 13. maddesinde belirtilen mücbir sebepler nedeniyle e-Belge düzenlenememesi durumunda, özel usulsüzlük cezası kesilmez.
TTProsoft sisteminde e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM) oluşturmak için iki yöntem kullanabilirsiniz: manuel olarak veya Excel yükleme seçeneğiyle.
Manuel Oluşturma:
e-SMM İşlemleri Menüsüne Erişim: e-SMM işlemleri menüsüne tıklayın.
Alıcı Bilgilerini Girme: Alıcı bilgilerini girip kaydedin.
Mal/Hizmet Detayları: Ücretin ne için alındığını, KDV, stopaj ve birim alanlarını doldurun ve kaydedin.
Excel Yükleme:
Excel Dosyasını Yükleme: Excel yükleme seçeneği ile e-SMM verilerini topluca sisteme aktarabilirsiniz.
Ekstra Özellikler:
Alıcı Bilgileri ve Hizmet Tanımları: Alıcı bilgileri ve hizmet tanımları bir kereye mahsus olarak sisteme kaydedilebilir, bu da tekrar işlem yapmayı kolaylaştırır.
Makbuz Kopyası: Daha önce gönderilen makbuzların bir kopyasını oluşturarak hızlı bir şekilde yeni makbuzlar oluşturabilirsiniz.
e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına dahil olma zorunluluğu getirilen mükellefler, belirtilen süreler içinde başvurularını yapmadıkları veya belirtilen tarihlerden itibaren Serbest Meslek Makbuzu belgelerini kağıt olarak düzenlemeye devam ettikleri takdirde, Vergi Usul Kanunu’nun 7103 sayılı Kanunla değişen 353. maddesinin 1. fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerine göre cezai yaptırım uygulanabilir. Bu cezai yaptırımlar, e-Serbest Meslek Makbuzu uygulamasına geçiş yapılmaması durumunda uygulanabilecek mali cezalardır.
Beyannamesi verilmemiş ve TTProsoft sisteminde "İmzalandı" durumunda olan makbuzları, sistem üzerinden kolaylıkla iptal edebilirsiniz. Bunu yapmak için "İptal et" sekmesini kullanabilirsiniz. İptal edilen makbuzlar, gün sonunda Gelir İdaresi Başkanlığı’na raporlanır.